Artificiële intelligentie, de nieuwe motor van hernieuwbare energiebronnen

België heeft zich geëngageerd voor de strijd tegen de klimaatopwarming, en de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen is een van de belangrijkste elementen van zijn energie- en klimaatplan. De doelstelling is duidelijk: het aandeel van hernieuwbare energie in de energiemix tegen 2030 opvoeren tot 32%, tegenover 13% vandaag. Deze ambitie impliceert grote investeringen, maar ook nieuwe technologische oplossingen om het intermitterende karakter van groene-stroomproductie beter op te vangen. Artificiële intelligentie stelt zich vandaag ten dienste van de windenergie.

In Lierneux, in de provincie Luik, exploiteert Luminus sinds twee jaar 6 windturbines met een totaal injectievermogen van 19,2 MW, genoeg om 9.200 gezinnen van groene stroom te voorzien. De windturbines zijn geïnstalleerd in een bosbouwgebied dat vanuit het oogpunt van de biodiversiteit geen groot belang heeft, op grote afstand van de dichtstbijzijnde woonwijken.

Risico van congestie op het netwerk

Er is echter een keerzijde: het plaatselijke net, dat oorspronkelijk werd aangelegd om elektriciteit te distribueren naar een relatief laag aantal afnemers, kan de volledige productie van de windturbines niet verwerken en handhaaft een veiligheidsdrempel die de injectie beperkt tot 11,7 MW.

Dat is een steeds terugkerende situatie wanneer nieuwe gedecentraliseerde productie-eenheden zoals windmolenparken, fotovoltaïsche velden of warmtekrachtkoppelingseenheden hun intrede doen: aangezien vraag en aanbod niet altijd samenvallen, bestaat het risico van congestie, d.w.z. een overvloed aan stroom op de elektriciteitslijnen die tot storingen kan leiden. In dat geval zijn versterkingswerkzaamheden aan de distributie- en transportinfrastructuur vereist.

Meer groene stroom dankzij algoritmische voorspellingen

Om aan deze nieuwe groene en lokale productie tegemoet te komen, investeert ORES elk jaar massaal in zijn netwerken. Tegelijkertijd werkt de distributienetwerkbeheerder (DNB) samen met verschillende academische instanties aan nieuwe technologieën om de verwerking van groene stroom tegen lagere kosten te versnellen.

In het licht hiervan heeft Blacklight Analytics, een spin-off van de Universiteit van Luik, een algoritme ontwikkeld waarmee de congestie op het net nauwkeuriger kan worden voorspeld. De ontwikkelde tool kreeg de naam “O-One”, wat staat voor ORES - Operator Network Expert. Deze tool voor actief netbeheer, die tussen 2019 en 2020 werd getest in het windmolenpark van Lierneux, maakt het voortaan mogelijk om beter te anticiperen op mogelijke risico's en om de injectielimieten die aan windturbines worden opgelegd, te overschrijden. Het windmolenpark van Luminus kon zo zijn gemiddelde productie tijdens de testperiode met 5 tot 6% verhogen, met een piek van 10% extra productie op het einde van het pilootproject.

Het voorbeeld van Lierneux: navolging elders in Wallonië

Dezelfde technologie wordt vandaag gebruikt in een ander windmolenpark van Luminus in Floreffe. In Wallonië zouden tientallen andere groene productie-eenheden – windturbines, maar ook fotovoltaïsche installaties of warmtekrachtkoppelingseenheden – de tool de komende maanden in gebruik kunnen nemen. De artificiële-intelligentieoplossing “O-One”, in combinatie met de geplande investeringen in de netwerkinfrastructuur, moet ORES – dat 75% van het Waalse distributienet beheert en exploiteert – in staat stellen om tegen 2028 drie keer meer hernieuwbare energie te verwerken (van 1.906 naar 6.282 MVA).

Quentin Gemine, oprichter van Blacklight Analytics: “Blacklight Analytics begeleidt de actoren van de energiesector door intelligente softwareoplossingen te ontwerpen die afgestemd zijn op hun doelstellingen. Het project O-One is een mooi voorbeeld van de beheerste toepassing van artificiële intelligentie ten dienste van de energietransitie. De tool maakt gebruik van spitstechnologieën, ondersteunt tegelijkertijd de operationele praktijken van ORES en voldoet aan zijn zakelijke behoeften.”

Grégoire Dallemagne, CEO van Luminus: “Luminus heeft de ambitie om zijn windpark tegen 2023 uit te breiden tot 780 MW. Zolang het net nog niet in staat is alle geproduceerde groene stroom te verwerken en wij een deel van onze productie moeten beperken, kunnen we een grote hoeveelheid hernieuwbare energie niet ter beschikking stellen van de samenleving en de planeet. Dankzij O-One kan de hoeveelheid hernieuwbare energie die verloren zou gaan tot een minimum worden beperkt en wordt de CO2-uitstoot verminderd. Dit initiatief past perfect binnen onze strategische ambitie om te bouwen aan een CO2-neutrale energietoekomst.”

Fernand Grifnée, Gedelegeerd Bestuurder van ORES: “ORES telt momenteel 140.000 gedecentraliseerde elektriciteitsproductie-eenheden, vaak van hernieuwbare oorsprong, die op zijn infrastructuur aangesloten zijn. Dat cijfer zal de komende jaren nog fors stijgen. We vervullen de rol van facilitator en zelfs accelerator, waardoor het elektriciteitsnet vandaag – en het gasnet morgen – een van de belangrijkste hefbomen is om de energietransitie in Wallonië tot een succes te maken. Onze strategie impliceert investeringen om de bestaande infrastructuren aan te passen, maar berust ook op ons vermogen om te innoveren en met verschillende private of academische partners samen te werken om te komen tot complementaire en doeltreffende oplossingen.”