Elektriciteitscentrale aan de Ham in Gent viert 100-jarig bestaan

In aanwezigheid van Melissa Depraetere, viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Wonen, Energie en Klimaat, Toerisme en Jeugd, en Filip Watteeuw, Schepen van Wonen, Milieu, Klimaat en Energie van Stad Gent, wordt vanavond het 100-jarig bestaan van de Luminus elektriciteitscentrale aan de Ham in Gent en het 30-jarg bestaan van intercultureel centrum De Centrale gevierd. Tijdens een uniek After Work event wordt teruggeblikt op 100 jaar innovatie en flexibiliteit ten dienste van de energietransitie en een blik vooruitgeworpen op de toekomst van de oudste nog actieve elektriciteitscentrale van ons land die vandaag nog altijd een essentiële rol vervult in de Belgische energiemix.

​100 jaar innovatie en flexibiliteit

De Luminus elektriciteitscentrale aan de Ham in Gent is een toonvoorbeeld van hoe een eeuwenoude industrie zich telkens opnieuw kon aanpassen aan de hedendaagse energiebehoeften. Sinds de indienstname van de elektriciteitscentrale in 1926 heeft de centrale een indrukwekkende evolutie doorgemaakt. De Luminus-elektriciteitscentrale startte in de jaren ’20 van vorige eeuw met kolen als brandstof. Eind jaren ’60 werden er dieselgeneratoren geïnstalleerd. Nog eens 30 jaar later werd steenkool vervangen door een Stoom- en Gasturbine. Intussen zijn er ook 2 opencyclus gasturbines opgestart. Zo kan de centrale voldoende elektriciteit produceren op piekmomenten. Met daarbovenop drie warmtekrachteenheden, een warmtepomp en een warmtebuffer is de centrale een mooi voorbeeld van een energietransitie naar hernieuwbare energie.

Essentiële rol in de Belgische energiemix

Vandaag levert de centrale een essentiële bijdrage aan de bevoorradingszekerheid van ons land en het evenwicht op het Belgische elektriciteitsnet, met name door haar rol als flexibele productie-eenheid die snel kan inspelen op piekmomenten en variabele productie uit hernieuwbare energiebronnen. Vraag en aanbod op het elektriciteitsnet moet te allen tijde in evenwicht zijn. Met de opkomst van hernieuwbare energie wordt dit evenwicht complexer, omdat hun productie variabel is en afhankelijk van de weersomstandigheden. Elektriciteitscentrales zoals aan de Ham in Gent zijn dus de perfecte aanvulling op hernieuwbare energie. Bovendien is deze centrale één van de vier black start-centrales in België, wat betekent dat zij in staat is het elektriciteitsnet autonoom opnieuw op te starten bij een volledige uitval.”

Gentse stadsverwarming

Al sinds 1958 voedt de elektriciteitscentrale van Luminus vlak bij de Dampoort in Gent ook de Gentse stadsverwarming: een ondergronds leidingstelsel van 23 km lang dat ook vandaag nog heel wat klanten voorziet van warmte, waaronder de universiteit van Gent, het ziekenhuis AZ Sint-Lucas, sociale wooncomplexen, een winkelcentrum en zelfs een zwembad. Per jaar levert het warmtenet 70.000MWh warmte wat overeenkomt met het gemiddelde verbruik van ca 5.500 gezinnen.

Ook lopen de nodige studies om het Gentse warmtenet verder te vergroenen en stap voor stap fossielarm te maken. Op korte termijn wordt zo de plaatsing van een e-boiler onderzocht en in een latere fase de inzet van een grote warmtepomp om gebruik te maken van warmte uit oppervlaktewater uit de Gentse dokken. Helemaal in lijn met de strategie Electrify2030 van Luminus die erin bestaat te bouwen aan een CO₂-neutrale energietoekomst met elektriciteit en innovatieve oplossingen.

Filip Watteeuw, Schepen van Wonen, Milieu, Klimaat en Energie van Stad Gent: "De centrale aan de Ham levert al bijna 70 jaar warmte aan onze stad. Vandaag gaat een kwart van die warmte rechtstreeks naar sociale woningen en de helft naar andere publieke gebouwen zoals scholen, ziekenhuizen en zelfs het Zwembad Van Eyck. Dat toont hoe belangrijk dit warmtenet is voor de dagelijkse leefkwaliteit van duizenden Gentenaars. De uitdaging is nu om dit warmtenet fossielvrij te maken. Voor veel gebouwen en sociale woningen bestaan er nauwelijks alternatieven. Net daarom is de elektrificatie die Luminus heeft aangekondigd een enorme kans: het geeft gezinnen betaalbare warmte, publieke gebouwen zekerheid voor de toekomst en het geeft onze stad een nieuwe impuls in de energietransitie. ​ Een flinke sprong richting een klimaatneutraal Gent."

Melissa Depraetere, viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Wonen, Energie en Klimaat, Toerisme en Jeugd: “Van een centrale op kolen naar stadsverwarming op hernieuwbare energie. De energiecentrale van Ham geeft niet alleen een unieke inkijk in de geschiedenis, maar is vooral een blik op een CO2-neutrale toekomst. Dankzij de jarenlange investeringen genieten straks ziekenhuizen, sociale woningen en universiteitsgebouwen van propere en hernieuwbare energie. Dat is goed voor het klimaat en de koopkracht van de Gentenaar”, aldus Vlaams minister voor Energie Melissa Depraetere."

Bouwen aan een CO₂-neutrale energietoekomst

Om tegen 2050 koolstofneutraliteit te bereiken, moeten we het gebruik van fossiele brandstoffen om ons te verplaatsen, onze huizen te verwarmen en onze bedrijven te doen draaien aanzienlijk verminderen. Dat kan met elektriciteit. Elektriciteit is namelijk de enige energie die op grote schaal op een CO₂-neutrale of CO₂-arme manier kan geproduceerd worden. Door zelf meer elektriciteit te produceren, verminderen we ook onze afhankelijkheid van het buitenland en vergroten we de competitiviteit van Europa.

Grégoire Dallemagne, CEO van Luminus: “Bij Luminus willen we bouwen aan een CO2-neutrale energietoekomst met elektriciteit en innovatieve oplossingen. Een toekomst waarin ook deze 100-jarige centrale aan de Ham in Gent haar plaats blijft behouden. Door haar flexibiliteit speelt deze centrale immers een cruciale rol in de energietransitie. Ze kan snel elektriciteit produceren op het ogenblik dat er nood aan is. En we kunnen ze ook weer snel stilleggen wanneer er veel wind- of zonne-energie is. Ze vormt dus de perfecte aanvulling op hernieuwbare energie.”

Intercultureel centrum De Centrale

Sinds 1995 vormt de voormalige turbinezaal van de oude elektriciteitscentrale de thuisbasis van intercultureel centrum De Centrale. Sindsdien groeide De Centrale langzaam maar zeker uit tot het bruisende cultuurhuis dat het vandaag is. De Centrale meer dan ooit “the place to be” voor unieke en verrassende ontmoetingen tussen mensen met diverse achtergronden.